Węgiel - nasz skarb narodowy 2/2

Jak zwalczano górnictwo węglowe w Polsce po 1989 roku?

Patent był dość oryginalny. W polityce gospodarczej kolejnych rządów figurowała zawsze pozycja: straty na eksploatacji kopalń. Skoro wydobycie węgla było nieopłacalne ekonomicznie, trzeba było do tego dopłacać z budżetu, bo nie można było kopalni zamknąć, bo to z kolei oznaczało zwolnienie z pracy tysięcy górników, a bezrobocie wówczas oscylowało wokół 20% zatrudnionych, a okresami nawet więcej.

Ta nieefektywność kopalń nie brała się znikąd. W kopalniach były przerosty zatrudnienia. W kopalniach były związki zawodowe które utrzymywane były przez kopalnie. Kopalnie miały własne ośrodki wypoczynkowe. Kopalnie miały szkoły przyzakładowe. Kopalnie miały wreszcie różne zakłady które prowadziły własną działalność gospodarczą. Ale kopalnie mają też kooperantów, którzy w przypadku likwidacji kopalń też pójdą na bezrobocie.

Efekt był taki, że przerost zatrudnienia sięgał 50%. Było więc do kogo dokładać, a nikt z decydentów nie miał odwagi powiedzieć, że zatrudnienie trzeba zracjonalizować. Robiono to etapami i nie zawsze jawnie.

Przede wszystkim po 1989 roku nie podjęto żadnych prac nad uruchomieniem nowych kopalń. Istniejące kopalnie eksploatowano do granic opłacalności wydobycia urobku. Jednocześnie dokonywano zabiegów papierowych, polegających na zmianie struktury organizacyjnej zespołów kopalń /łączenie kopalń rentownych z nierentownymi/. W 1989 roku kopalnie zatrudniały około 140 tysięcy ludzi, przy wydobyciu węgla około 180-200 mln ton. Dzisiaj jest to ciągle około 100 tysięcy zatrudnionych.

Na to wszystko nakładała się dekoniunktura na rynku światowego zapotrzebowania na węgiel. Światowe wydobycie było większe niż zapotrzebowanie. Do tego doszedł brak ochrony rynku własnego. Do Polski sprowadzano węgiel ze wschodu, nie zawsze dobrej jakości. Na dokładkę kopalnie miały zakaz bezpośredniej sprzedaży węgla z hałd. To opanowali pośrednicy. Efekt był taki, że cena detaliczna stanowiła podwojenie ceny wydobycia. To też wpływało na obniżkę zapotrzebowania na rynku krajowym.

W kolejnych etapach zamykano kopalnie, górników wysyłano na wcześniejsze emerytury, a części zaoferowano odprawy z zaleceniem przekwalifikowania się. Ten model też się nie sprawdził, ale kopalnie pozbyły się około 40 tysięcy zatrudnionych.

Wokół górnictwa działy się różne ciekawe rzeczy. Przykładowo, istnieje spółka „Haldex”, która powstała w 1959 roku jako przedsięwzięcie polsko-węgierskie. Spółka zajmowała się odzyskiwaniem węgla z hałd odpadów pokopalnianych. W 2005 roku zakończyła działalność jako przedsięwzięcie rządów Polski i Węgier. Spółka działa dalej w oparciu o kodeks handlowy. W 2007 roku spółka przeszła w całości pod kontrolę kapitału polskiego. Obecny zakres działalności uległ znacznemu rozszerzeniu i jest jednym z przykładów działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego.

Wrócę jednak do tematu „ratowania” polskich kopalń. Jak to przebiegało? Z jednej strony działania interwencyjne kolejnych rządów, a z drugiej strony „dobre duszki” które czuwały na przygotowaniem przejścia kopalni w „dobre ręce”.

Wyglądało to z grubsza tak /ciągle posługuję się przykładem KWK Brzeszcze/:

Z budżetu szły duże pieniądze na modernizację kopalni. W dalszej kolejności podejmowano, niestety, działania sabotażowe polegające na obniżeniu wartości kopalni poprzez np. wstrzymanie sprzedaży węgla, opóźnienie o rok otwarcia pola pożarowego. Kompania węglowa tłumaczyła to brakiem nabywców z powodu niskiej jakości węgla. Później okazało się, że miałem z KWK Brzeszcze wzbogacano miał z KWK Piast. Jednocześnie intensywnie „szukano” nabywcy kopalni. Brak takowego w założonym terminie spowodował, że kopalnia trafiła do nowego tworu powołanego w ramach restrukturyzacji kopalń, czyli SRK /Spółka Restrukturyzacji Kopalń/. A tu już pole do matactw stało otworem. Jednym z takich „niewiniątek” był nie żyjący już poseł PO T. Tomczykiewicz, w latach 2011-2015 sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki w rządzie DT. Plotka głosi, że TT został uwieczniony na „taśmach u Sowy” /które być może kiedyś ujrzą światło dzienne/ w trakcie rozmowy z M. Sołowowem który był zainteresowany nabyciem KWK „Brzeszcze”. Ostatecznie Sołowow wypadł z gry, a KWK „Brzeszcze” trafiła do Grupy TAURON

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kopalnia_Węgla_Kamiennego_„Brzeszcze”

Warto wspomnieć, że premier B. Szydło w latach 1998-2005 była burmistrzem Brzeszcz, Media próbowały wmontować ją w niegospodarność, ale nic z tego nie wyszło.

Innym przykładem jest kopalnia węgla w Orzeszu. Jej pole wydobywcze sąsiaduje z KWK Krupiński która to kopalnię zamknięto. Jeśli dojdzie do uruchomienia, przez spółkę niemiecką, kopalni w Orzeszu, jest „nadzieja” na połączenie pod ziemią tych pól. Jest to łakomy kąsek bo zalega tam dobrej jakości wegiel.

https://slask.onet.pl/kopalnia-wegla-w-orzeszu-coraz-blizej/0dyhwl

O tym co napisałem wyżej trzeba pamiętać gdy słyszymy o sukcesach finansowych polskich kopalń pod zarządem ustanowionym przez rząd „dobrej zmiany”. Czy wystarcza realizacja hasła pani premier „wystarczy nie kraść?”

http://niepoprawni.pl/blog/nathanel/doprowadzic-do-upadku-wyprzedac-za-bezcen-polskie-kopalnie-znowu-maja-zyski

Czy jest sens oddawania polskich kopalń w obce ręce? Przy braku jasnych uregulowań prawnych zyski z wydobycia idą do obcych, a nam pozostaje degradacja środowiska naturalnego /szkody kopalniane/ i nieustanne zwolnienia podatkowe obcych inwestorów.

Gdzie w tym wszystkim jest nasz interes narodowy?

stary.piernik